Menu Sluiten

Blog

Moet ik naar een notaris?

Door Dennis Snelders

Een levenstestament opstellen; een recht op overpad beschrijven; een geldbedrag uitlenen … Dat zijn allemaal kwesties die leiden tot de veelgehoorde vraag: ‘moet ik naar een notaris?

Met dit artikel hopen wij deze vraag te beantwoorden. Voor een groot deel, in ieder geval. De kwesties van hierboven, en meer, komen aan bod onder de volgende kopjes: (samen)wonen, geld uitlenen, volmachtigen, nalaten en erven. U zult daarbij zien dat het antwoord op de vraag niet altijd zwart-wit is. Ook in gevallen waarin het niet verplicht is om naar een notaris te gaan, kan het verstandig zijn om toch te gaan.

Een kleine noot vooraf: om het artikel overzichtelijk te houden, gaan wij niet zo diep in op de afzonderlijke kwesties. Ook blijven sommige onderwerpen onbesproken, zoals de verschillende soorten volmachten en de oprichting van een bedrijf. Als u ergens meer over wilt weten, kunt u gerust langskomen tijdens het spreekuur of uw vraag stellen via de mail. Dan helpen wij u graag verder.

Samenwonen

Laten we beginnen met het samenwonen. Als u en de persoon waarmee u samenwoont graag een aantal afspraken willen vastleggen, is het samenlevingscontract daar een geschikt middel voor. Hierin kunnen zowel de afspraken tijdens het samenwonen als de afspraken na het samenwonen worden vastgelegd.

Voor het opstellen van een samenlevingscontract hoeft u in principe niet naar een notaris. Daar geldt één uitzondering op: het zogeheten verblijvingsbeding. Dit beding betekent dat een partner de gezamenlijke spullen krijgt als de ander overlijdt. Als u een geldig verblijvingsbeding wilt vastleggen, moet u verplicht naar een notaris.

Bovendien heeft een notarieel samenlevingscontract nog andere voordelen: het voldoet sowieso aan aan de eisen van de Belastingdienst voor fiscaal partnerschap en aan de eisen die pensioenfondsen stellen.

Wonen

Dan het wonen. Dit verdelen we onder in 1. de overdracht; 2. het benutten van overwaarde; en 3. het vestigen van beperkte rechten.

1. De notaris is uiteraard betrokken bij de overdracht van een woning. De notaris zorgt voor de betaling van de koopsom en voor de inschrijving van de leverings- en hypotheekakte in de openbare registers.

Bij het kopen en verkopen van een stuk grond is ook een leveringsakte nodig. Een losse leveringsakte is alleen geldig als die door een notaris wordt opgesteld. De notaris zorgt wederom voor de inschrijving in de openbare registers.

2. Er zijn verschillende manieren om de overwaarde van uw woning te benutten. Soms moet u daarvoor naar een notaris, maar niet altijd. Een financieel adviseur kan u daar meer over vertellen.

3. Als u een beperkt recht op uw woning of erf wilt vestigen, zoals erfpacht, een recht van opstal of een recht van overpad, moet u verplicht naar een notaris. De notaris maakt een notariële akte op, waarin u allerlei afspreken kunt zetten over het gebruik van het recht. Vervolgens wordt de akte ingeschreven in de openbare registers. Daardoor kan een potentiële koper van een erf zien of er bijv. een recht van overpad op rust.

Geld uitlenen

Als u geld wilt uitlenen aan een familielid, vriend of kennis, is het goede zaak om de gemaakte afspraken op papier te zetten. Dan bestaat daar altijd duidelijkheid over. Een geldlening aan een bekende heet een ‘onderhandse lening.’

U kunt een onderhandse lening op twee manieren op papier zetten: 1. met een schuldbekentenis; of 2. met een notariële akte.

1. Een schuldbetekenis is een verklaring waarin de afspraken worden vastgelegd over het terugbetalen van een geleend geldbedrag. Een schuldbetekenis ligt voor de hand als het gaat om een klein geldbedrag.

Op het internet zijn een aantal voorbeelden te vinden. Vaak kunt u die ook downloaden en zelf naar eigen wensen aanpassen. Het is ook mogelijk dat u de afspraken handgeschreven vastlegt – ‘ouderwets’ met pen en papier. Voor een schuldbetekenis hoeft u niet naar een notaris.

2. U kunt er ook voor kiezen om de afspraken vast te leggen in een notariële akte. Dit is de beste optie als u van plan bent een groot geldbedrag uit te lenen. De naam verklapt het al: voor een notariële akte moet u naar een notaris. Die legt vervolgens de gemaakte afspraken vast.

Volmachtigen

In dit artikel bespreken wij de volgende, veelvoorkomende volmacht: het levenstestament.

In een levenstestament legt u keuzes en wensen vast voor uw eigen toekomst, als u zelf niet meer kunt handelen. Dat kan tijdelijk zijn (bijv. door een ziekenhuisopname), of permanent (bijv. door dementie). U bepaalt wie namens u beslissingen mag nemen en waarover. De beslissingen kunnen gaan over geld en bezittingen, maar ook over medische en persoonlijke zaken.

Voor het opstellen van een levenstestament hoeft u niet verplicht naar een notaris. Toch raden wij u aan om dat wel te doen. Daar zijn een paar redenen voor:

  • een notaris beschikt over de juridische kennis en ervaring. Hij/zij kan u van advies voorzien en helpen bij het formuleren van uw wensen;
  • een notaris controleert of u wilsbekwaam bent tijdens het ondertekenen, zodat daar achteraf geen discussie over ontstaat;
  • een zelf opgesteld levenstestament wordt niet altijd door banken geaccepteerd.

Voor de duidelijkheid: het levenstestament moet worden onderscheiden van een ‘gewoon’ testament. Een gewoon testament geldt niet bij leven maar pas bij sterven, terwijl een levenstestament juist geldt bij leven en automatisch stopt bij sterven.

Nalaten

Het Nederlandse erfrecht kent drie manieren om een nalatenschap te regelen: 1. door de wet; 2. door een testament; of 3. door een codicil.

1. Als u geen testament laat opstellen, wordt uw nalatenschap automatisch geregeld door de wet. Daar hoeft u niets voor te doen – dus ook niet naar een notaris.

In de wet is een standaardverdeling opgenomen. Uw nalatenschap wordt dan verdeeld over vier groepen:

  • partner (in huwelijk of geregistreerd partnerschap) en kinderen;
  • ouders, broers en zusters;
  • grootouders;
  • overgrootouders.

2. Als u wel een testament laat opstellen, kunt u afwijken van die wettelijke standaardverdeling. U kunt bijv. bepaalde voorwaarden opnemen, een executeur aanwijzen of een geldbedrag nalaten aan een goed doel. Een rechtsgeldig testament kan alleen worden opgesteld door een notaris.

3. Hoewel u niet zelf een testament kunt opmaken, kunt u wel zelf een ‘codicil’ schrijven. Voor een codicil hoeft u namelijk niet naar een notaris.

Een codicil is een handgeschreven brief waarin u bepaalde bezittingen – zoals meubels, kleding en sieraden – kunt nalaten aan de door u aangewezen personen. Het is echter niet mogelijk om daarin geldbedragen te verdelen of een executeur aan te wijzen.

Met een codicil kunt u dus ‘in het klein’ afwijken van de wettelijke standaardverdeling, maar in een testament kan dat veel uitgebreider. Ook geeft een testament meer zekerheid over de geldigheid van de afspraken en kan een testament makkelijker worden bewaard.

Erven

Na een overlijdensgeval kunnen verschillende instanties aan de erfgenamen vragen om een ‘verklaring van erfrecht’. Hierin staat of de overledene een testament heeft opgemaakt, wie de erfgenamen zijn en wie van de erfgenamen bevoegd is om de nalatenschap af te wikkelen. De erfgenamen kunnen zo hun recht op de nalatenschap aantonen. Voor een verklaring van erfrecht moet u verplicht naar een notaris.

Soms wordt naast een verklaring van erfrecht ook een boedelvolmacht opgesteld. Daarin regelen de erfgenamen onderling wie van hen bevoegd is om de nalatenschap af te wikkelen. Het is gebruikelijk dat de notaris die de verklaring van erfrecht heeft verstrekt óók de boedelvolmacht opstelt. Toch hoeft u voor een boedelvolmacht niet verplicht naar een notaris. De erfgenamen kunnen er ook zelf een opstellen.

Wij kunnen u helpen

Heeft u na het lezen van dit artikel nog vragen? Of heeft u misschien een andere juridische vraag? Rechtswinkel Best helpt u graag met gratis advies. U kunt zonder afspraak binnenlopen tijdens ons wekelijkse spreekuur op zaterdag van 10.30 tot 12.00. Heeft u op zaterdag helaas geen tijd? Dan kunt u ook uw vraag stellen via de mail.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *